ผู้สื่อข่าว "ประชาชาติธุรกิจ" รายงานการประชุม Thailand Rice Convention 2015 ที่จัดขึ้นในสัปดาห์ที่ผ่านมา ปรากฏมีเทรดเดอร์ข้าวหลายรายส่งสัญญาณที่จะซื้อข้าวไทยลดลง ประกอบกับสต๊อกข้าวจากโครงการรับจำนำข้าวที่มีมากกว่า 16 ล้านตัน ส่งผลกระทบต่อราคาส่งออกข้าวไทยอย่างชัดเจน

นาย Iryanto Hutagaol ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายการเงินและผู้อำนวยการด้านการเงิน ของ BULOG หน่วยงานจัดซื้อข้าวของรัฐบาลอินโดนีเซีย กล่าวว่า ในปีนี้รัฐบาลอินโดนีเซียมีนโยบายไม่ให้มีการนำเข้า แต่เน้นการผลิตข้าวในประเทศให้เพียงพอต่อการบริโภค โดยมีฤดูกาลเพาะปลูกข้าวปีละ 2-3 ครั้ง ผลผลิต 70-71 ล้านตันข้าวเปลือก หรือ 43 ล้านตันข้าวสาร

"ตั้งแต่ปี 2011 เริ่มนำเข้าข้าวลดลงจาก 2.2 ล้านตัน ปีก่อนมีการนำเข้าข้าวเพียง 424,000 ตัน ในปีนี้เรามีสต๊อกข้าวสำรองเพียงพอต่อการบริโภคนาน 6-7 เดือน หรือปริมาณสต๊อกเท่ากับ 2 ล้านตัน จึงไม่จำเป็นต้องนำเข้า เว้นแต่หากมีปัจจัยเสี่ยง เช่น ปรากฏการณ์เอลนิโญเกิดขึ้น ก็อาจจะพิจารณาทบทวนนโยบายการนำเข้าข้าวใหม่ เพื่อรักษาปริมาณสต๊อกสำรองให้เพียงพอต่อการบริโภค"

ต่อคำถามที่ว่า หากรัฐบาลไทยจะเสนอขายข้าวแบบรัฐบาลต่อรัฐบาล (G to G) จะมีความเป็นไปได้หรือไม่ นายฮูตากอลกล่าวว่า แม้ว่าราคาข้าวไทยลดลงมาก เพราะมีปริมาณข้าวในสต๊อกมาก แต่นโยบายรัฐบาลอินโดนีเซียในวันนี้ยังไม่มีการเปลี่ยนแปลง "แต่ผมก็ไม่รู้ว่าพรุ่งนี้นโยบายจะเป็นอย่างไร"

มาเลเซียซื้อหอมมะลิกัมพูชา

นาย Zurkarnain Mohd Yusoff, หัวหน้าฝ่ายจัดซื้อ ของ BERNAS หน่วยงานจัดซื้อข้าวแห่งชาติของประเทศมาเลเซีย กล่าวว่า รัฐบาลมาเลเซียมีนโยบายสนับสนุนการปลูกข้าวบริโภคภายในประเทศเพื่อทดแทน การนำเข้า โดยมีเป้าหมายว่าในปี 2020 (2563) จะสามารถผลิตข้าวขาวได้เพียงพอกับการบริโภค จากปัจจุบันมาเลเซียผลิตได้ปีละ 1 ล้านตัน จากปริมาณความต้องการบริโภคข้าวอยู่ที่ 2.2 ล้านตัน

ดังนั้นจึงจำเป็นต้องนำเข้าข้าวปริมาณ 8.5-9 แสนตัน ขณะที่ข้าวหอมมะลิและข้าวเหนียวยังต้องนำเข้า เพราะยังไม่สามารถปลูกข้าวทั้ง 2 ชนิดได้

สำหรับแผนการนำเข้าข้าวใน ปีนี้ BERNAS อยู่ระหว่างพิจาณาผลกระทบจากปรากฏการณ์เอลนิโญว่าจะมีมากน้อยเพียงใด ซึ่งอาจจะมีผลให้มาเลเซียต้องนำเข้าข้าวเพิ่มขึ้นเป็น 1 ล้านตัน เพราะมาเลเซียก็เหมือนกันหลาย ๆ ประเทศที่ต้องนำเข้าข้าวเพื่อรักษาเสถียรภาพราคาข้าวในประเทศไม่ให้สูงขึ้น จนส่งผลกระทบกับผู้บริโภค ส่วนการนำเข้าข้าวจากไทย

ในปีนี้ คาดว่าจะมีปริมาณที่ใกล้เคียงกับปี 2557 ซึ่งนำเข้าจากไทยเป็นอันดับ 1 ปริมาณ 380,705 ตัน รองลงมาเป็นการนำเข้าจากประเทศอื่น ๆ เช่น เวียดนาม 250,687 ตัน และปากีสถาน 168,787 ตัน

"ปกติรัฐบาลมาเลเซียจะเปิด กว้างในการนำเข้าข้าวทุกรูปแบบ ทั้ง G to G และนำเข้าระหว่างเอกชน หรือ B to B จากผู้ส่งออกข้าวไทย แต่สัดส่วนการนำเข้าจากเอกชนจะมากกว่าข้าวรัฐบาล เพราะเอกชนมีประสิทธิภาพมากกว่า"

อย่างไรก็ตาม นายYusoff ยอมรับว่า ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา มาเลเซียได้เพิ่มการนำเข้าข้าวหอมมะลิจากกัมพูชามากขึ้นถึง 9 เท่า หรือจาก 500 ตัน มาเป็น 44,000 ตัน ในปี 2557 จากปกติที่มาเลเซียจะนำเข้าข้าวหอมมะลิจากไทยในสัดส่วน 80% แต่ภายหลังจากรัฐบาลชุดที่ผ่านมาของไทยใช้นโยบายรับจำนำข้าว มีผลต่อราคาข้าวของไทยสูงขึ้น ดังนั้นมาเลเซียจึงหันไปนำเข้าจากกัมพูชาแทน

G to G จีน ลอต 5 ไร้ข้อสรุป

แหล่ง ข่าวจากกระทรวงพาณิชย์กล่าวถึงผลการเจรจาขายข้าวให้กับคอฟโก้ (COFCO) รัฐวิสาหกิจผู้นำเข้าข้าวของรัฐบาลจีนว่า ตามสัญญาซื้อขายข้าวแบบ G to G 1 ล้านตันแรก ในลอตที่ 5 "ทั้ง 2 ฝ่ายยังไม่ได้ข้อสรุป" โดยรัฐบาลไทยเสนอขายข้าวขาว 5% ฤดูกาลใหม่ ตันละ 410 เหรียญสหรัฐ แต่รัฐบาลจีนโดย COFCO ไม่ยอมรับราคาดังกล่าว

"ที่เราเสนอราคา 410 เหรียญสหรัฐ ก็สเป็กข้าวที่จีนกำหนดค่อนข้างละเอียดมาก เช่น ขอเป็นข้าวใหม่ขัดสี 2 ครั้ง ส่งมอบในแบบคอนเทนเนอร์ ซึ่งต้องบวกค่าใช้จ่ายตันละ 30 เหรียญ จากราคาต้นทุนข้าว 380 เหรียญ พอแจ้งไป COFCO ก็ขอลดราคาซื้อในระดับ 375 เหรียญ และขยับมาเป็นราคา 385 เรื่อยมาจนถึง 387 เหรียญ แต่ไทยยืนราคาที่ 410 เหรียญ จึงตกลงกันไม่ได้" แหล่งข่าวกล่าว

ขณะที่ปริมาณการส่งออกข้าวในลอตที่ 4 ตามสัญญา G to G 1 ล้านตันแรก ยังอยู่ระหว่างเตรียมการส่งออก เพราะไทยต้องรอให้จีนส่งเรือคอนเทนเนอร์มารับจึงล่าช้า เฉลี่ยในช่วงที่ผ่านมารัฐบาลไทยส่งออกข้าวไปจีนจริงแค่เดือนละ 20,000-30,000 ตันเท่านั้นเอง

ข้าวไทยแพงกว่าญวน

นาย ชูเกียรติ โอภาสวงศ์ นายกกิตติมศักดิ์สมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย กล่าวว่า การส่งออกข้าวไทยในปีนี้ยังน่าห่วง ปริมาณส่งออกอาจจะลดลงเหลือเพียง 8-8.5 ล้านตัน เพราะในช่วงไตรมาสแรกส่งออกข้าวได้เพียง 3.1 ล้านตัน หลังจากราคาข้าวของไทยปรับสูงตันละ 400-410 เหรียญ ส่วนข้าวเวียดนามอยู่ที่ตันละ 360-380 เหรียญ หรือห่างกันถึงตันละ 30-40 เหรียญ

ส่วนแนวโน้มการส่งออกข้าวในไตรมาส 2 ไทยยังมีสัญญาขายข้าว G to G กับจีน และฟิลิปปินส์จะมีการเปิดประมูลซื้อข้าวขาว 25% ปริมาณ 250,000-300,000 ตัน ในวันที่ 3 มิถุนายนนี้ โดยราคาข้าวขาว 25% ของไทยอยู่ที่ตันละ 360 เหรียญ ข้าวเวียดนาม 330 เหรียญ ห่างกัน 30 เหรียญ

ไร้ปัจจัยบวกดันส่งออกข้าว

รศ.ดร.นิพนธ์ พัวพงศกร นักวิชาการเกียรติคุณ สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI) กล่าวว่า มีความเป็นไปได้ที่การส่งออกข้าวไทยปีนี้จะทำได้ 8 ล้านตัน หรือลดลงจากปีก่อนเพราะ ถานการณ์ข้าวตอนนี้เรียกว่า "ไร้ปัจจัยบวก"

"หาก จะส่งออกข้าวให้ได้ 10 ล้านตัน มีความเป็นไปได้ยาก ถ้าราคาข้าวต่ำ มีข้าวก็อาจขายได้ แต่ถ้าข้าวนาปรังลดจะไม่มีขาย ปัญหาตอนนี้คือตัวเลขของเรา ถ้าคิดง่าย ๆ ว่ารัฐบาลขายข้าวได้ปีนี้อย่างเก่ง 3 ล้านตัน นาปรังอีก 5-6 ล้านตัน ไทยคงส่งออกข้าวได้ 8 ล้านตันพอไหว"

แหล่งที่มาของข้อมูล : "ส่งออกข้าวมืดมนต่างชาติเมินซื้อ GtoGเดี้ยงรัฐแบกสต๊อกมโหฬาร.". [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1432485644