|
|
ลำดับแรก เกษตรกรควรคำนึงถึงปริมาณน้ำต้นทุนที่จะหล่อเลี้ยงพื้นที่ว่ามีเพียงพอหรือไม่ หากไม่พอ ควรงดการปลูกพืชสมุนไพร เนื่องจากเป็นพืชที่ต้องการความอุดมสมบูรณ์ของดินและความชื้นสูงซึ่งส่งผลถึงปริมาณสารสำคัญที่มีผลทางเภสัชวิทยา แต่ควรปลูกพืชอายุสั้นและใช้น้ำน้อยแทน เช่น ถั่วเหลือง ถั่วลิสง และถั่วเขียว ที่ใช้น้ำประมาณ 400-600 ลบ.ม./ไร่/รอบการผลิต และควรคำถึงช่องทางการตลาดด้วยว่าตลาดมีความต้องการเพียงใด เพื่อลดความเสี่ยงในการลงทุน
นอกจากนี้ เกษตรกรต้องมีวิธีการเขตกรรมและจัดการแปลงอย่างถูกต้องและเหมาะสม เพื่อช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต ขณะเดียวกัน ต้องเลือกใช้เมล็ดพันธุ์ดีที่มีคุณภาพ ให้ผลผลิตสูงและเหมาะกับพื้นที่ หากจำเป็นต้องปลูกพืชสมุนไพรในช่วงฤดูแล้ง ควรเลือกปลูกสมุนไพรที่มีอายุการเก็บเกี่ยวสั้น เช่น ฟ้าทะลายโจร กระเจี๊ยบแดง อัญชัน เป็นต้น โดยต้องมีการคลุมแปลงด้วยฟางข้าวหรือหญ้าแห้งให้หนาๆ เพื่อรักษาความชื้นให้คงอยู่ได้นานไม่ต้องรดน้ำบ่อย สำหรับพืชสมุนไพร โดยเฉพาะพืชหัวจะเป็นช่วงของการขุดหัวอยู่แล้ว จึงไม่ค่อยมีผลกระทบใดๆ แต่สำหรับพืชใบหรือพืชอายุสั้น หากจำเป็นต้องปลูกในช่วงฤดูแล้งต้องมีการดูแลเป็นพิเศษไม่ให้ผลผลิตเสียหายดังเช่นเทคนิคการปลูกฟ้าทะลายโจรให้ได้ผลดีมีคุณภาพให้สารสำคัญสูง เกษตรกรควรคัดเลือกสายพันธุ์ที่ให้ผลผลิตดีและมีอายุการเก็บเกี่ยวสั้น เช่น พันธุ์พิษณุโลก 5-4 ให้ผลผลิตสด 2,378 กิโลกรัม/ไร่ อายุการเก็บเกี่ยว 77 วัน การปลูกโดยทั่วไปปลูกโดยไม่ต้องทำแปลง ยกเว้นพื้นที่ค่อยข้างลุ่มก็อาจทำแปลงยกร่องกว้าง 1-2 เมตร ไถพรวนดินใส่ปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมักพอประมาณไม่ต้องมาก ถ้าดินร่วนซุยอุดมสมบูรณ์อยู่แล้วก็แทบไม่จำเป็นอาจทำได้ 3 วิธี คือ 1.วิธีหว่าน นำเมล็ดมาผสมทรายหยาบ อัตรา 1:1-2 หรือ 2.วิธีโรยเมล็ดเป็นแถว ขุดร่องตื้นๆ เป็นแถวยาวระยะระหว่างแถวประมาณ 40 ซม. โรยเมล็ดกลบดินบางๆ และ 3.เพาะกล้าขุดหลุมกว้างประมาณ 15 ซม. ลึก 8-12 ซม. เป็นแถวระยะห่างระหว่างต้น 20-30 ซม. และระหว่างแถว 40 ซม. สำหรับการให้น้ำ ถ้าแดดจัดให้น้ำวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น ถ้าแดดไม่จัดให้น้ำวันละครั้ง หลังจาก 2 เดือนให้น้ำตามความเหมาะสม การให้น้ำปริมาณ 48 ลิตร/พื้นที่ 1 ตารางเมตร จะให้ผลผลิตและสารสำคัญสูงสุด ช่วงฤดูแล้งควรคลุมแปลงด้วยฟางข้าวหรือหญ้าแห้งให้หนาขึ้นเพื่อช่วยรักษาความชื้นให้นานขึ้น การใส่ปุ๋ย ให้เลือกใส่ปุ๋ยอินทรีย์ ส่วนการเก็บเกี่ยวการเก็บเกี่ยวให้ได้สารสำคัญออกฤทธิ์สูงสุด ได้แก่ ตัดส่วนยอด 25 ซม. ในระยะออกดอก 25-75% จะได้สารสำคัญออกฤทธิ์สูงสุด และตัดส่วนที่เหลือเหนือดินห่างโคนต้น 4 ข้อ เหลือตอไว้ 10-15 ซม. เพื่อให้แตกยอดและกอใหม่ เก็บได้ปีละ 2 ครั้ง แยกผลผลิตจำหน่ายตามคุณภาพ เก็บเกี่ยวถูกระยะโดยเป็นระยะเริ่มออกดอกถึงออกดอก 50% ที่ฟ้าทะลายโจรมีใบมาก และไม่ควรเกินระยะดังกล่าว เพื่อให้มีสาระสำคัญสูง อย่างไรก็ตาม ควรมีการวางแผนการผลิตให้สอดคล้องกับฤดูกาลและปริมาณน้ำที่สามารถใช้ได้ โดยเพิ่มการผลิตในช่วงฤดูฝน เพื่อนำส่วนที่เกินมาแปรรูปเป็นวัตถุดิบแห้งโดยการตากหรืออบแห้งเก็บเป็น Stock ไว้ขายในช่วงฤดูแล้ง ทำให้ไม่ขาดรายได้หากงดการปลูกในช่วงดังกล่าวและสามารถรักษาลูกค้าไว้ได้ |
เรื่องเด็ดเกร็ดเกษตร
