"กระท่อมเห็ดฟาร์ม ธุรกิจฟาร์มเห็ดครบวงจร"

2 สาวพนักงานธนาคารที่กำลังมองหาอาชีพเสริมเพื่อสร้างความมั่นคงทางรายได้และความยั่งยืนในอาชีพ ได้มองหาธุรกิจที่เหมาะกับตัวเองจนมาเจออาชีพที่มั่นคงยั่งยืนนั่นคืออาชีพเกษตรกร โจทย์ใหญ่ของคนเมืองที่ยังคงทำงานประจำ จะทำอาชีพเสริมโดยเฉพาะเกษตรจะเลือกทำอะไรที่สามารถทำเคียงคู่กับอาชีพประจำได้ มีเวลาเพียงเสาร์-อาทิตย์ในการทำการเกษตร "อาชีพเกษตรกร ฟาร์มเห็ด" คือคำตอบของคุณชณิชา บุญไว และคุณนัยนา ยังเกิด เกษตรกรฟาร์มเห็ดเป็นอาชีพที่ไม่ต่างไปจากธุรกิจความสวยงาม หรือธุรกิจจัดดอกไม้ ไม่ต้องทำงานกลางแดด หรือใช้แรงงานหนักหน่วง สามารถทำควบคู่ไปกับงานประจำได้ถ้ามีการจัดการที่ดี นี่จึงเป็นที่มาของธุรกิจฟาร์มเห็ดครบวงจรในชื่อว่า "กระท่อมเห็ด ฟาร์ม (Mushroom Cottage Farm)"

หลังจากที่คุณชณิชา บุญไว และคุณนัยนา ยังเกิด ตัดสินใจเลือกทำฟาร์มเห็ดจึงไปเข้ารับการอบรมที่มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์เกี่ยวกับการเพาะเห็ดเป็นเวลา 5 วันจากนั้นจึงเริ่มสร้างโรงเห็ดรับก้อนเห็ดมาเปิดดอกเอง จ้างที่ปรึกษา พร้อมกับลงมือทำด้วยตัวเองเมื่อได้เห็ดชุดแรกก็ลงมือเป็นแม่ค้าขายในตลาดสดโดยการเปิดแผงขายแต่แผงขายเห็ดของทั้งสองคนแตกต่างจากคนอื่นเพราะมีตราสินค้ามีการจัดหน้าร้านบอกเล่าสรรพคุณ ที่มาเป็นการสร้างแบรนด์ให้คนรู้จัก ใช้เวลาขายในตลาดบางบัวทองเพียง 1 ชั่วโมง เห็ดสด 100 ถุงก็หมดลงอย่างรวดเร็ว แถมยังได้แม่ค้าเห็ดในตลาดมาเป็นลูกค้าประจำอีกด้วย จากอาชีพเปิดดอกเห็ดเมื่อมีความมั่นใจมากขึ้นการทำธุรกิจเห็ดแบบครบวงจรเป็นก้าวต่อมานั่นคือการทำเชื้อเห็ด ทำก้อนเห็ดซึ่งเป็นการลงทุนเต็มรูปแบบบนพื้นที่ 1 ไร่เศษ ไม่ว่าจะเป็นเครื่องจักรอัดก้อน,เครื่องผสมวัตถุดิบ เตาหนึ่งก้อน แลปเขี่ยเชื้อ พนักงานอีก 3-4 คน โรงเรือนอีก 5 โรง ธุรกิจฟาร์มเห็ดในชื่อว่า “กระท่อมเห็ด ฟาร์ม (Mushroom Cottage Farm) วันนี้ในความเป็นธุรกิจฟาร์มเห็ดครบวงจร คุณชณิชา บุญไว และคุณนัยนา ยังเกิด ทำการเปิดอบรมผู้ที่สนใจอยากทำฟาร์มเห็ดในทุกๆเดือน ,จำหน่ายดอกเห็ดสดปลอดสารเคมีร้อยเปอร์เซ็นต์,จำหน่ายก้อนเห็ดคุณภาพสูง,เพิ่มมูลค่าเห็ดในฟาร์มด้วยการทำกระเช้าก้อนเห็ดสุขภาพ(Mushroom Basket)เป็นของขวัญในเทศกาลต่างๆ ,ช่อดอกเห็ด(Mushroom in Love) ทางเลือกใหม่ของ การมอบช่อดอกไม้ที่แห้งเหี่ยวในไม่กี่วันแต่ช่อดอกเห็ดสามารถอยู่ได้ 3 เดือนพร้อมดอกเห็ดที่รับประทานได้,รับสร้างโรงเห็ดแบบครบวงจร,ผลิตภัณฑ์แปรรูปที่ทำจากเห็ด,ร้านอาหาร TREE & TEA ที่เสริฟอาหารเมนูเกี่ยวกับเห็ดนานาชนิด และโปรเจ็คทดลองเพื่ออนาคตในการนำกากกาแฟสดมาทดแทนขี้เลื่อยยางพาราในการทำก้อนเห็ด

กระบวนการผลิตเห็ดของกระท่อมเห็ดฟาร์ม: เริ่มจากการสร้างโรงเรือนใช้งบประมาณไม่แพงมากประมาณ 60,000 – 70,000 บาท เป็นโครงสร้างเหล็กขนาด 4.5 x 9 เมตร(บรรจุเห็ดได้ 5,000 ก้อน) ,ขนาด 6 x 6 เมตร (บรรจุก้อนเห็ดได้ 10,000 -12,000 ก้อน) มุงด้วยใบจาก ผนังทั้งสี่ด้านใช้ใบจากเช่นกัน ติดตั้งระบบสเปรย์หมอก มีเครื่องวัดความชื้นและอุณหภูมิระบบการให้น้ำใช้คนควบคุมโดยดูจากมิเตอร์

การทำก้อนเห็ดของกระท่อมเห็ดฟาร์ม จะเริ่มตั้งแต่การเลี้ยงเชื้อเห็ดในอาหารวุ้น PDA จะต้องทำการเตรียมอาหารวุ้นซึ่งอุปกรณ์ทุกอย่างจะต้องทำการนึ่งฆ่าเชื้อด้วยหม้อนึ่งความดันไอน้ำให้เรียบร้อย

เมื่อได้อาหารวุ้นแล้วคัดเลือกเห็ดที่จะเพาะเลือกดอกเห็ดที่มีลักษณะสมบูรณ์ ขั้นตอนการเขี่ยเนื้อเยื่อเห็ดเข้าสู่ขวดอาหารวุ้นนี้จะต้องทำการฆ่าเชื้อด้วยไฟทุกขั้นตอนเป็นขั้นตอนที่สำคัญมากเมื่อเขี่ยเชื้อลงในอาหารวุ้นทำการลนไฟปิดปากขวดให้เรียบร้อย

เมื่อเชื้อเห็ดเจริญเติบโตเต็มที่นำหัวเชื้อเห็ดไปขยายต่อในเมล็ดข้าวฟ่างที่ต้มสุกใส่ขวดผ่านการนึ่งฆ่าเชื้อให้เรียบร้อย จากนั้นเขี่ยเชื้อลงในขวดเมล็ดข้าวฟ่างเชื้อจะเดินเต็มเมล็ดข้าวฟ่างใช้เวลา10-15 วัน ขั้นตอนเหล่านี้จะต้องเน้นเรื่องความสะอาดผ่านการฆ่าเชื้อในทุกขั้นตอน

การเตรียมก้อนเห็ด : ภายในก้อนเห็ดประกอบด้วยปูนขาว(4 ขีด),ขี้เลื่อยไมยางพารา(100กิโลกรัม), ยิปซั่ม(4ขีด), รำละเอียด(4 กิโลกรัม),ดีเกลือ(1.5ขีด),แร่มอนท์(เถ้าภูเขาไฟ 1.5 กิโลกรัม) นำมาผสมรวมกัน บรรจุในถุงร้อนขนาด 6.5 x12. 5 นิ้ว อัดให้แน่น ใส่จุกขวดอุดด้วยขี้ฝ้ายหรือสำลี นำไปนึ่งฆ่าเชื้อที่อุณหภูมิ 100 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 8 ชั่วโมง

จากนั้นนำเชื้อเห็ดในเมล็ดข้าวฟ่างมาหยอดลงในก้อนเห็ดปิดจุกรอให้เชื้อเห็ดเดินเต็มก้อนใช้เวลา 30-45 วัน เมื่อเชื้อเดินเต็มก้อนนำเข้าโรงเห็ดเพื่อเปิดดอก(เปิดจุกที่ก้อนเห็ดออก)ซึ่งใช้เวลาราว 7-10 วัน อุณหภูมิภายในโรงเห็ดควรอยู่ที่ 28-32 องศาเซลเซียส ,ความชื้นอยู่ที่ 70-80% เวลาเก็บดอกเห็ดจะใช้วิธีโยกดึงให้รากเห็ดออกให้หมดถ้ารากเห็ดออกไม่หมดต้องใช้ช้อนชุบแอลกอฮอล์เขี่ยรากออกให้หมด เมื่อเก็บดอกแล้วก้อนเห็ดจะพักตัวใช้เวลาราว 7-10 วันจึงจะออกดอกใหม่ ก้อน 1 ก้อนจะให้ดอกเห็ดราว 4-6 ครั้ง

ช่องทางการตลาด : การทำฟาร์มเห็ดของคุณชณิชา บุญไว และคุณนัยนา ยังเกิด สิ่งสำคัญคือการสร้างแบรนด์ให้เป็นที่จดจำ เพราะเห็ดก็คือเห็ดเมื่อวางรวมกันก็แยกไม่ออกว่ามาจากไหน แต่การสร้างแบรนด์จะทำให้เราแตกต่างจากคนอื่น มีเรื่องราว ที่มาที่สืบค้นได้ เป็นการสร้างความมั่นใจให้กับลูกค้า การทำฟาร์มเห็ด ต้องมองตัวเองก่อนว่าจะทำแค่ไหนอยู่ตรงไหนของธุรกิจ ตลาดอยู่ตรงไหนซึ่งสำคัญต่อธุรกิจมาก

สำหรับท่านที่อยากจะเริ่มต้นทำฟาร์มเห็ดควรเริ่มจากจากการเข้ารับการอบรมทดลองทำในจำนวนน้อยๆเพื่อดูความเป็นไปได้ เมื่อมั่นใจแน่วแน่จัดสร้างโรงเห็ดค่าใช้จ่ายในการสร้างโรงเห็ดพร้อมระบบน้ำขนาด 10,000 -12,000 ก้อนใช้งบประมาณในการก่อสร้างประมาณ 60,000 – 70,000 บาท

เมื่อได้โรงเห็ดก็จะต้องซื้อก้อนเห็ดเพื่อเตรียมเปิดดอกก้อนละ 8 บาท(เห็ดนางฟ้าภูฏาน,เห็ดนางรมฮังการี)ก้อนเห็ด 12,000 ก้อนเป็นเงิน 96,000 บาท ต่อ 1 โรงเรือนจะใช้ทุนเริ่มต้นที่ 70,000 + 96,000 บาท= 166,000 บาท

ผลผลิตต่อ 1 โรงเรือนโดยอัตราเฉลี่ยเห็ด 1 ก้อนจะได้ดอกเห็ดรวมเป็นน้ำหนัก 300 – 600 กรัมตลอดระยะเวลาประมาณ 4 เดือน เห็ด 1 โรงเรือนจะได้น้ำหนักเห็ดราว 6,000 กิโลกรัมถ้าขายในตลาดทั่วไปกิโลกรัมละ 70 บาทรายได้สำหรับการเปิดดอกเห็ดในช่วง4 เดือนจะอยู่ที่ 6,000 x 70 = 420,000 บาท (ทั้งนี้อาจได้น้อยหรือมากกว่านี้ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัยไม่ว่าจะเป็นอุณหภูมิ,ความชื้น,โรค,การจัดการ)

การตลาดเห็ดเป็นสิ่งมหัศจรรย์ขึ้นอยู่ว่าเราจะขายให้ใคร ถ้าขายส่งขายเองในตลาดสดก็ราคา 40-70 บาทแต่ถ้ามีแบรนด์เป็นของตัวเองมีเรื่องราวที่ดีมาตรฐานความปลอดภัยสูงขายในตลาดคนรักสุขภาพได้กิโลกรัมละ 100 บาทขึ้นไป บางคนที่รับก้อนเห็ดไปเปิดดอกขายสามารถขายเห็ดให้กับร้านอาหารฝรั่งแถวทองหล่อได้กิโลกรัมละ 500 บาทก็มีดังนั้นการวางตำแหน่งของตัวเองจึงมีความสำคัญอย่างมากในการทำธุรกิจฟาร์มเห็ด

ข้อเสนอแนะ : ผู้บริโภคต้องรู้แหล่งที่มาของเห็ดว่าปลอดภัยจากสารเคมีจริงไหมด้วยการเดินทางไปเยี่ยมชมถึงแหล่งผลิตจะดีมาก ในส่วนของเกษตรกรก็ต้องจริงใจซื่อสัตย์ต่ออาชีพถ้าเป็นออแกนิกส์ก็ต้องไม่ใช้ยาฆ่าแมลงหรือยากันยุงฯลฯเพียงเพื่อหวังไล่แมลงให้พ้นไปจากโรงเห็ดของตนเองเพราะการทำแบบนั้นจะมีสารตกค้างลงไปในตัวดอกเห็ด การทำฟาร์มเห็ดนั้นไม่ยากขอเพียงมีความมุ่งมั่น ตั้งใจ เริ่มจากน้อยๆดูว่าชอบจริงไหม หาตลาดของตัวเองให้เจอรับรองว่าไปได้แน่นอน

ที่อยู่และช่องทางการติดต่อ : คุณชณิชา บุญไว และคุณนัยนา ยังเกิด กะท่อมเห็ด ฟาร์ม เลขที่ 99/10 (ซอยวัดเน่งเล่ยยี่ 2) ตำบลโสนลอย อำเภอบางบัวทอง จังหวัดนนทบุรี 11110 โทร:08-1903-1331,09-5619-6295 FB:mushroomcottagefarm