.jpg)
เรื่องเด็ดเกร็ดเกษตร
.jpg)
อดีตยุวเกษตรกร สร้างชุมชนยั่งยืน
จุดเริ่มต้นในการทำอาชีพเกษตรกรของพี่ต้น มาจากการเป็นสมาชิกยุวเกษตรกรของอ.ดอนสัก จ.สุราษฎร์ธานี และได้เข้าอบรมหลักสูตรต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการกรีดยาง การจัดการฟาร์ม การปลูกพืช การประมง การเลี้ยงสัตว์ ไปจนถึงการเพาะเห็ดนางฟ้าที่ศูนย์รวมสวนเห็ดบ้านอรัญญิก จ.นครปฐม จนกระทั่งมีความรู้ความชำนาญ พร้อมจัดตั้งกลุ่ม "ชุมชนคนรักเห็ด" ที่ถ่ายทอดความรู้และช่วยสร้างงาน สร้างอาชีพให้กับเกษตรกรในชุมชน โดยมีสมาชิกกว่า 150 คน
จากนั้นพี่ต้นได้จัดตั้งกลุ่มผู้เลี้ยงกุ้งก้ามแดงเพื่อการบริโภคอย่างมืออาชีพสุราษฎ์ธานี มีสมาชิกผู้เพาะเลี้ยงด้วยกัน 50 คน สามารถสร้างรายได้เสริมควบคู่กับการทำเกษตรได้ ซึ่งหลังจากที่พี่ต้นได้รับการอบรมหลักสูตรต่างๆ แล้ว ก็ได้นำความรู้พร้อมทั้งหลัก 4 ก. ของยุวเกษตรกรมาปรับใช้ในการทำเกษตร ซึ่งประกอบไปด้วย
ก. เกศ คือ การฝึกสมอง ใช้ความรู้ที่ได้จากการอบรมมาพัฒนา
ก. กมล คือ การฝึกใจ ต้องมีความซื่อสัตย์ต่อตนเองและผู้อื่น
ก. กร คือ การฝึกใช้มือ การลงมือทำ ทำงานให้เยอะและให้เกิดประโยชน์
ก. กาย คือ การฝึกพลานามัย ให้ร่างกายสมบูรณ์สุขภาพดีพร้อมสำหรับทำเกษตร
เกษตรผสมผสาน ยึดหลักพออยู่ พอกิน พอใช้
บนพื้นที่ 28 ไร่ของ "บ้านไร่ ชายน้ำ ฟาร์มนก" พี่ต้นเลือกทำเกษตรแบบผสมผสานที่ยึดหลักความพออยู่ พอกิน พอใช้ และทำเกษตรด้วยความเข้าใจวงจรชีวิตของธรรมชาติ ผลิตตามฤดูกาล และได้แบ่งพื้นที่ออกเป็น 4 ส่วนใหญ่ๆ ดังนี้
1. พื้นที่อยู่อาศัย
2. พื้นที่สำหรับปลูกพืชทั้งไม้ผล ไม้ตัดดอก พืชผักพื้นบ้าน พืชสมุนไพรและต้นพันธุ์ไม้ต่างๆ เช่น กล้วยไม้ สับปะรดสี
3. พื้นที่สำหรับปศุสัตว์ เลี้ยงโคเนื้อ แพะ ไก่ไข่ เป็ดไข่ และการเลี้ยงนกแก้วเพื่อการค้า
4. พื้นที่สำหรับประมง เลี้ยงปลาดุกและหอยขมในนาข้าว และขุดสระน้ำสำหรับทำเกษตร
โดยพี่ต้นได้มีการบริหารพื้นที่ทำเกษตรผสมผสาน ให้แต่ละพืชและสัตว์ในไร่มีความสอดคล้องกัน เกื้อกูลกัน และหมุนเวียนทรัพยากรที่อยู่ในไร่ ซึ่งพี่ต้นได้เสริมว่า
"ข้อดีของการทำเกษตรผสมผสาน คือ เราไม่ต้องเสี่ยงเรื่องตลาดและการบริโภค อย่างช่วงหน้าฝนเราก็ต้องหยุดกรีดยางพารา แต่เรายังมีผักเขลียง ไผ่ กล้วยไม้ ที่จะสร้างรายได้อยู่ หรือด้านประมง เราก็ปลูกข้าวในบ่อซีเมนต์ที่เราเลี้ยงปลาดุกไปด้วย เราก็จะได้ทั้งข้าวและปลาดุก ส่วนเรื่องหญ้าวัชพืช เราก็นำไปเลี้ยงวัว แล้วพอมีมูลวัว เราก็นำมาปรับปรุงดินและจำหน่ายได้อีกด้วย"
ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงบ้านไร่ ชายน้ำ ฟาร์มนก
ในปี พ.ศ. 2560 พี่ต้นได้จัดตั้งศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงบ้านไร่ ชายน้ำ ฟาร์มนก โดยมีแนวทางของศูนย์เรียนรู้ว่า "สร้างงาน พัฒนาคน สร้างเยาวชนเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน" ซึ่งมุ่งเน้นที่จะปลูกฝังและถ่ายทอดความรู้เกี่ยวกับการทำเกษตรให้กับเยาวชนและผู้ที่เข้ามาเรียนรู้ ใน 4 หลักสูตรด้วยกัน คือ
1. การค้นหาตัวเอง
2. การพึ่งตนเอง
3. การบริหารจัดการเวลา
4. การบริหารพื้นที่
สำหรับใครที่สนใจสามารถเข้าไปเรียนรู้ได้เลย โดยติดต่อผ่าน Facebook : บ้านไร่ ชายน้ำ ฟาร์มนก นอกจากนี้พี่ต้นยังปลูกฝังสมาชิกในครอบครัวเรื่องการทำเกษตร อย่างภรรยาทำโคกหนองนาโมเดลและจัดทำบัญชี ด้านลูกชายก็ได้จัดตั้งศูนย์การเรียนรู้ของตัวเองในชื่อ "บ้านไร่ชายน้ำฟาร์มนก ฉบับคนเมือง"
ร้านค้าชุมชน ขายผลผลิตจากไร่
ในด้านการตลาดพี่ต้นได้ขายผลผลิตทั้งในพื้นที่และช่องทางออนไลน์ โดยผลผลิตหลักของบ้านไร่ ชายน้ำ ฟาร์มนก จะมีตั้งแต่ นกแก้ว เสาวรส น้ำเสาวรส ปลาดุกร้า กล้วยไม้ พันธุ์ไม้ และพืชผักพื้นบ้านตามฤดูกาล พร้อมจัดทำเป็นชุมชนช่องแก้วท่องเที่ยวเชิงเกษตร มีการเปิดร้านค้าชุมชน ที่เน้นขายผลผลิตทางการเกษตรจากเกษตรกรในชุมชน
โดยปัจจุบันชุมชนช่องแก้วท่องเที่ยวเชิงเกษตรมีด้วยกัน 6 บ้านไร่ คือ
1. บ้านไร่เก้าเจริญ มีการบริหารพื้นที่ 2 งาน ปลูกตะไคร้ แปรรูปปลาดุก และทำเมี่ยงคำ
2. บ้านไร่ใบอ่อน มีการเลี้ยงหมูพื้นบ้าน นำมูลหมูมาทำปุ๋ยหมัก ใส่ในพืชผักใบอ่อน รวมถึงปลูกฝรั่งกิมจู
3. บ้านไร่ใบเขียว มีคลองไส้ไก่ไว้เลี้ยงปลา ปลูกขนุน สับปะรด โดยใช้น้ำจากคลองไส้ไก่มาหล่อเลี้ยงแปลงเกษตร
4. บ้านไร่รวมใจ มีการขยายพันธุ์ไม้ และเด่นเรื่องการบริหารจัดการน้ำโดยใช้โมเดลหลุมขนมครก
5. บ้านไร่ชายเขา ที่เน้นการอนุรักษ์ใบกะพ้อ พืชพื้นบ้านของภาคใต้ที่เริ่มหายากขึ้นทุกวัน โดยใช้สำหรับทำขนมต้ม
6. บ้านไร่พรทะเล ที่เดิมมีสวนยางอยู่แล้ว แต่ในเวลาว่างจากการกรีดยาง ก็ไปหาปลาริมทะเลนำมาแปรรูปตากแห้ง เสริมรายได้อีกทาง
"อาชีพเกษตรกรสร้างความมั่นคงให้เราได้"
สุดท้ายนี้พี่ต้นได้ฝากแง่คิดถึงคนที่อยากเริ่มทำเกษตรไว้ว่า "การทำเกษตรไม่ได้เหนื่อยอย่างที่เราคิด มันป็นอาชีพที่จะสร้างอาหารและสร้างความมั่นคงให้เราได้ โดยสิ่งแรกในการทำเกษตร เราต้องรู้ว่า เรามีทรัพยากรอะไรบ้าง เราชอบอะไร ถ้าเรารู้ว่าเรามีอะไรและชอบอะไรแล้ว เราก็สามารถพัฒนาเป็นอาชีพได้ ไม่ว่าจะเกษตรหรืออาชีพอื่นๆ"
ส่วนใครที่มีอาชีพเดิมอยู่แล้ว พี่ต้นก็แนะนำให้ลองมาศึกษาอาชีพเกษตรกร เพราะเป็นอาชีพที่สร้างอาหารให้กับเรา ไม่ว่าจะเจอภาวะวิกฤตไหน เราก็มีอาหารไว้บริโภค แต่สิ่งที่สำคัญที่สุดคือการผลิตอาหารที่ปลอดภัย เพื่อตัวเอง ครอบครัว และคนที่เรารัก
รักบ้านเกิดขอขอบคุณพี่ต้นสำหรับแรงบันดาลใจและเรื่องราวดีๆ ในการทำเกษตรที่นอกจากจะผลิตอาหารปลอดภัยให้ผู้บริโภคได้ทานแล้ว ยังมุ่งเน้นที่จะพัฒนาคน ชุมชน และเยาวชนอีกด้วย ใครที่สนใจอยากทำเกษตรแบบพี่ต้นก็สามารถติดต่อเข้าไปเรียนรู้ที่ไร่ได้เลยนะครับ แล้วเรามาสร้างความยั่งยืนด้วยการทำเกษตรกัน!
