เกษตรกรต้นแบบ

"สุธี สมานมิตร : ผู้เลี้ยงปลาสลิดบางบ่อ กับการต่อยอดไม่รู้จบ"

 12 กันยายน 2561 7,553
จ.สมุทรปราการ
เราทำอะไรก็ได้ที่ไม่ให้เดือดร้อนคนอื่น
ทำในสิ่งที่เราสบายใจ
พูดน้อย ทำน้อย ทำไปเรื่อยๆ
ยึดคำสอนเกษตรพอเพียงของในหลวง
เพื่อนำมาพัฒนาตนเองให้ดีก่อน
แล้วจึงค่อยไปพัฒนาคนอื่นภายหลัง

คุณสุธี เกษตรกรผู้สานต่ออาชีพผู้เลี้ยงปลาสลิดบางบ่อ

หากถามเขาว่า ทุกวันนี้เขามีความสุขไหม คุณสุธีจะตอบแบบภาคภูมิใจว่า ทุกวันนี้ มีความสุขมากที่ได้อยู่บ้าน ได้อยู่กับพ่อแม่ญาติพี่น้อง และได้ทำในสิ่งที่รัก และสามารถไปช่วยคนอื่นในชุมชนเกิดได้ด้วย เขาค่อนข้างจะภูมิใจกับทุกๆ อย่างที่อยู่รอบด้านของเขาตอนนี้ ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐ ภาคเอกชนที่เข้ามาสนับสนุน เพราะบุคคลเหล่านั้นเริ่มมองเห็นแล้วว่าคุณสุธีทำได้จริง ๆ

สำหรับตัวเขาเอง เขาแทบไม่อยากเชื่อตัวเองว่าจะมาถึงจุดนี้ได้ เขาภูมิใจที่มีผลิตภัณฑ์เป็นของตัวเอง และเป็นผลิตภัณฑ์ของบ้านเกิด เป็นสิ่งที่เขาเกิดมากับมัน เขาพยายามผลักดันปลาสลิดบางบ่อที่กำลังจะขาดหายไป ให้กลับมาเลี้ยงที่นี่ได้เหมือนเดิมอีกครั้ง และเขาทำสำเร็จ

" หากอยู่มาวันหนึ่ง เราทำงานรับเงินเดือน แล้วอยู่ ๆ เราก็กลับมาทำงานขุดบ่อเลี้ยงปลาอยู่ที่บ้าน สิ่งหนึ่งที่คุณจะต้องเจอ คือ แรงกดดันจากภายนอก สายตาที่มีคำถาม คำพูดที่แสดงความไม่เข้าใจ อาการดูถูกว่าเราจะทำสำเร็จหรือไม่ หรือเราบ้าไปรึเปล่า สิ่งเหล่านี้คุณได้เจอแน่ "

สิ่งที่คุณสุธีทำเพื่อตอบรับปฏิกิริยาต่างๆ เหล่านั้น คือ เก็บความรู้สึกที่มีต่อปฏิกริยาทางลบเอาไว้ และพยายามทำเพื่อเอาชนะคำครหา คำดูถูกให้ได้ และเขาก็ทำได้สำเร็จ

อีกปัญหาหนึ่งที่เขาเจอ คือ ปัญหาที่จะพัฒนาตัวผลิตภัณฑ์อย่างไรให้ออกมาดีที่สุด และปัญหาอีกเรื่องก็คือ เงินทุน ซึ่งเขาใช้เงินของเขาเอง ไม่กู้ใคร จึงต้องค่อยๆ พัฒนาตัวเองไปเรื่อยๆ การค่อยๆ ทำ และทำไปเรื่อยๆ นั้นมีข้อดีคือ ช่วยให้พื้นฐานของเขาแน่น เขาทั้งมั่นใจในตัวผลิตภัณฑ์ มั่นใจในตัวของตัวเอง และได้รับคำตอบว่า "การที่เราจะทำอะไรการอยากให้ดัง มันดังง่าย แต่จะทำให้มันยั่งยืน นั้นยาก เราต้องผ่านความกดดันเหล่านั้นให้ได้ ต้องแข่งกับตัวเองให้ได้ ไม่ต้องแข่งกับใคร"

ส่วนแรงบันดาลใจของเขานั้น ได้จากการเสพสื่อออนไลน์ทั้งหลาย ไม่ว่าจะเป็น Facebook, YouTube และได้เห็นว่า คนที่ประสบความสำเร็จทางด้านนี้มีค่อนข้างเยอะ คนรุ่นใหม่เริ่มมาพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวกับการเกษตร และกลับไปอยู่บ้านเยอะ เขาดูจากตรงนั้น และได้คำตอบว่า ต้องทำจริง ต้องอดทน ไม่วู่วาม ใส่ความสามารถทุกด้านที่มีแล้วนำมาใช้ หากมีปัญหา หาข้อผิดพลาดทั้งหมดที่เกิดขึ้น ฟังเสียงลูกค้า นำคำติชม และคำแนะนำมาพัฒนา ที่สำคัญต้องยอมรับความจริง แล้วนำความผิดพลาดมาพัฒนาแก้ไข เราจะประสบความสำเร็จได้จากตร

เลี้ยงโดยให้หญ้าที่ฟันกองๆ ไว้ จนมันเน่า

คุณสุธี สมานมิตร เกษตรกรเลี้ยงปลาสลิดและแปรรูปปลาสลิดบางบ่อ อายุ 42 ปี ผู้มีความฝันที่อยากมีธุรกิจเป็นของตัวเอง และในที่สุดก็กลับมาเริ่มทำปลาสลิดบางบ่อที่บ้านจนประสบความสำเร็จ

คุณสุธีเรียนจบทางด้านช่างอุตสาหกรรม ด้านเครื่องกล ทำงานในบริษัทเอกชนมาประมาณ 15 ปี จนถือว่ามีประสบการณ์ในระดับหนึ่ง ด้วยความที่เป็นคนชอบดูสื่อต่างๆ ทำให้มีแรงบันดาลใจอยากมีผลิตภัณฑ์เป็นของตัวเอง แต่ตอนนั้นยังไม่ได้คิดว่าจะทำปลา ตั้งใจจะขายเสื้อผ้ามือสอง เมื่อเริ่มทำจึงพบว่าสินค้าเหล่านั้นมันไม่ได้ขายได้ในคนทั่วไป จึงปรับเปลี่ยนหาวิธีที่จะมีธุรกิจเป็นของตัวเอง และเมื่อกลับบ้าน ก็พบว่า ปลาสลิดที่บ้านนั่นล่ะ ที่เป็นของทุกคน กินได้ในทุกเพศทุกวัย และสามารถนำไปขาย และนำไปแปรรูปได้

คุณสุธีเล่าให้ฟังว่า “เมื่อก่อนที่บ้านจะเลี้ยงปลาสลิดมาตั้งนานแล้ว ตั้งแต่รุ่นตา รุ่นพ่อ ต่อๆ กันมา เด็ก ๆ เราก็เคยวิ่งไล่จับปลา แต่พอเราเข้าไปในเมืองแล้วก็หลงลืมสิ่งเหล่านี้ไป แต่จริงๆ แล้วมันเป็นอะไรที่สนุกมากในการเลี้ยงปลา แล้วเราก็รู้มากกว่าคนอื่นเกี่ยวกับปลาสลิดเพราะเราเกิดมากับมัน” และด้วยความรู้สึกนี้ ทำให้เขาเลือกทำธุรกิจปลาสลิดทันที

" ทุกคนชอบพูดว่าเกษตรพอเพียง ๆ แต่ในความเป็นจริงแล้ว ความพอเพียงที่ ในหลวงรัชกาลที่ 9 พระราชทานไว้ มันไม่ใช่ว่าต้องทำตัวแบบเกษตรกรตากแดดหน้าดำคือความพอเพียง แต่หมายความว่า เราทำอะไรก็ได้ที่ไม่ให้เดือดร้อนคนอื่น ทำในสิ่งที่เราสบายใจ พูดน้อย ทำน้อย ทำไปเรื่อยๆ ถ้ามันเกิน เหลือเก็บ จากนั้นค่อยพัฒนาต่อไป ว่าจะเอาไปขาย หรือเอาไปช่วยชาวบ้านก็ได้ เขาจึงยึดคำสอนด้านเกษตรพอเพียงของในหลวง รัชกาลที่ 9 เพื่อนำมาพัฒนาตนเองให้ดีก่อน แล้วจึงค่อยไปพัฒนาคนอื่นภายหลัง "

บ่อสาธิตการเลี้ยงปลาสลิดแบบอินทรีย์

การเลี้ยงปลาสลิดบางบ่อของเขา เป็นการเลี้ยงแบบเกษตรอินทรีย์ เขาจะเลี้ยงโดยให้หญ้าที่ฟันกองๆ ไว้ จนมันเน่า จะเรียกว่าตะไคร่หญ้า ปลาจะกินตะไคร่นี้ หลังจากนั้นก็ไม่จำเป็นต้องใส่อาหารอื่น ๆ นี่เป็นการเลี้ยงปลาสลิดในรูปแบบดั้งเดิมจริงๆ

ส่วนการแปรรูปนั้น เขานำความรู้ทั้งหมดที่เกิดจากความที่เขาชอบทอดปลาอยู่แล้ว ชอบทำกับข้าวอยู่แล้ว มาลองทำดู จนสร้างผลิตภัณฑ์ตัวหนึ่งได้ จุดเด่นของผลิตภัณฑ์ของเขาคือ ปลาสลิดบางบ่อจะไม่คาว รสชาติจะมัน ตัวจะไม่ใหญ่มาก ผิวเข้ม เทียบให้เห็นภาพเหมือนเราเลี้ยงไก่บ้านกับไก่เนื้อ ถ้าเราเลี้ยงไก่บ้าน ไม่ได้ใช้อาหารเร่งโตหรืออะไร รสชาติก็จะอร่อย เปรียบเสมือนปลาสลิดบางบ่อของเขาเช่นกัน

ผลิตภัณฑ์ที่คุณสุธีขายอยู่ตอนนี้ คือ มีปลาสลิดทอดกรอบ ซึ่งตัวนี้เขาคิดค้นด้วยตัวเอง ซึ่งจะเอามาขายสำหรับคนรุ่นใหม่ที่ไม่มีเวลาหรือสะดวกที่จะทอดเอง เป็นปลาสลิดที่สามารถกินได้เลย นอกจากนั้น มีปลาสลิดแดดเดียว น้ำพริกปลาสลิด ตัวปลาสลิดแดดเดียวนี้ เขาพยามจะพัฒนารูปแบบให้ดูสะอาด แล้วก็คัดตัวปลา บรรจุภัณฑ์ด้วยสูญญากาศ

ส่วนเรื่องโลโก้และบรรจุภัณฑ์ต่างๆ นั้น เขาอาศัยความเป็นคนชอบในงานศิลปะ ชอบเข้าไปดูแบบของสินค้าต่าง ๆ ในร้านอยู่แล้ว จึงนำทุกสิ่งที่เคยผ่านตาและรสนิยมส่วนตัวมาออกแบบทั้งโลโก้และบรรจุภัณฑ์ของสินค้าด้วยตัวเอง นอกจากนั้น เขายังจัดตั้งกลุ่มของเขาเป็นวิสาหกิจชุมชนขึ้น แล้วนำคนในหมู่บ้านมาช่วย เพื่อให้พวกชาวบ้านมีอาชีพด้วย เขาจะตั้งกลุ่มเกษตรแปลงใหญ่เกี่ยวกับปลาสลิดที่เขาเลี้ยงมา นำมาแปรรูป และเลี้ยงแบบเกษตรอินทรีย์ ซึ่งตอนนี้เขามีบ่อสาธิตอยู่ประมาณ 3 ไร่ บ่อสาธิตนี้เวลาที่มีใครสนใจมาเรียนรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงปลาสลิดบางบ่อแบบเกษตรอินทรีย์แล้วจะมาดูในพื้นที่ 3 ไร่ ส่วนบ่อที่เขาเลี้ยงมีอีก 50 ไร่ บ่อที่ทำเป็นบ่อวิจัยอีก 5 ไร่ งานวิจัยของเขาก็คือเขาจะใช้หญ้าต่างๆ ที่มี แล้วก็หญ้าตัวใหม่ นำมาทำเป็นอาหารของปลาให้มันดูทันสมัยที่สุด และดีที่สุด ท้ายแล้วจะได้ผลงานที่เป็นรูปแบบของตัวเอง

ทางด้านช่องทางการตลาด เขาใช้ Facebook เป็นที่กระจายผลิตภัณฑ์ แต่ยังไม่ได้กระจายมาก เพราะว่ายังไม่อยากโฆษณามาก ขอแค่กลุ่มลูกค้าที่เป็นจุดเริ่มต้นของเขาก่อน คือกลุ่มลูกค้าที่เขาไปออกงานกับทางกระทรวงต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นที่คลองผดุงกรุงเกษม หรือ ห้างสรรพสินค้า Central หรืองานของกระทรวงพาณิชย์ ก็จะใช้ฐานกลุ่มเหล่านี้เป็นจุดเริ่มต้น ให้ลูกค้ามั่นใจว่าผลิตภัณฑ์ของเขาดีจริงๆ ซึ่งตอนนี้ก็ถือว่าค่อนข้างประสบความสำเร็จ เพราะเขามีกลุ่มลูกค้ารายใหญ่ อย่างเช่น ห้างสรรพสินค้า ร้านช็อปต่างๆ เกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ออร์แกนนิค หรืว่าลูกค้าจากต่างประเทศ เช่น ประเทศจีนที่สั่งออเดอร์มา จึงคิดว่าอยากให้พื้นฐานของเขาแน่นก่อน และเตรียมจะขอมาตรฐาน อย. เมื่อได้เมื่อไหร่ ก็จะส่งออกเลย

หนึ่งในสิบของผู้ที่รับรางวัลผลิตภัณฑ์ที่เป็นออร์แกนิค ผู้ที่ได้จะได้รับทุนให้ไปทำบรรจุภัณฑ์ ซึ่งเขาได้มาเป็นรางวัลแรก ถือเป็นความภูมิใจเพราะว่า เขาคัดจาก 76 จังหวัดให้เหลือ 10 จังหวัด และเขาเป็นหนึ่งในสิบนั้น
รางวัลที่ 1 ในงานประกวดผลิตภัณฑ์โอท็อป ของ จ.สมุทรปราการ ด้านผลิตภัณฑ์ที่น่าสนใจและอนุรักษ์เก็บไว้

ผลิตภัณฑ์ที่คุณสุธีขายอยู่ตอนนี้ คือ มีปลาสลิดทอดกรอบ แดดเดียว

แหล่งอ้างอิงข้อมูล

นายสุธี สมานมิตร 394/2 ม.11 ต.คลองด่าน อ.บางบ่อ จ.สมุทรปราการ 10550 โทร.0817106733

คุณสุธี สมานมิตร เลี้ยงปลาสลิดบางบ่อ ต่อยอดสู่ธุรกิจแปรรูปที่ภูมิใจ

เทคนิคเลี้ยงปลาสลิดบางบ่อแบบดั้งเดิม รสชาติอร่อย หอม มัน ไม่คาว

เรื่อง/ภาพโดย: ณัฏฐ์ คำวิชัย ทีมงานรักบ้านเกิด