"ไพโรจน์ ตะเพียนทอง : ทำนาข้าวปลอดภัยเพื่อคนที่รัก ยึดหลักพึ่งตนเองตามแนวพ่อ"

“ผมอยู่กับนามาตั้งแต่เด็ก ก็ได้วิชาความรู้มาโดยธรรมชาติ สมัยก่อนการทำนานั้นรายได้น้อย ชาวนาก็ยังจนอยู่เหมือนเดิม แต่ในปัจจุบันนี้การทำนาที่ทันสมัยทำให้เราสามรถที่จะทำนาได้ปีละ2ครั้ง ขอแค่ระบบน้ำดี มีแหล่งน้ำใกล้ๆ ข้าวในสมัยนี้มีหลายสายพันธุ์ครับ ก็สะดวกในการเลือกทำให้ตรงกับสภาพภูมิประเทศและฤดูกาล” ข้าวที่คุณโรจน์เลือกปลูกนั้นเป็นข้าวพันธุ์ กข57 เพราะว่า กข57นั้น ช่วงออกรวงจะเป็นช่วงหน้าหนาว สามารถต้านทานโรคได้ดี หากเป็นพันธุ์อื่นข้าวจะไม่ออกหรือไม่ก็ได้เมล็ดที่ลีบ

นาข้าวที่เจริญเติบโตด้วยดินที่มีคุณภาพ

“การปลูกข้าวนี่เราต้องรู้ว่า ข้าวพันธุ์ไหนเหมาะจะปลูกช่วงเวลาไหน เหมาะกับสภาพพื้นที่แบบไหนด้วยครับ ถ้าเราศึกษาดีๆทำอย่างรอบคอบ การทำนาเป็นอาชีพก็ทำให้เราสามารถอยู่ได้อย่างสบาย เมื่อก่อนผมทำงานโรงงานได้เงินเดือนเดือนละหมื่นกว่าบาท แต่ค่าใช่จ่ายเยอะ ไหนจะค่ารถ ค่าอาการ ค่าใช้จ่ายระหว่างไปทำงาน หักรายจายออกเดือนนึงก็เหลือเงินไม่เท่าไร่ที่ผม ผมทำนานี่ก็ได้เดือนละหมื่นกว่าบาท หลายคนอาจจะมองว่าทำนาเยอะ 20กว่าไร่ เฉลี่ยได้เดือนหมื่นกว่าไปทำงานโรงงานดีกว่า แต่มองมุมกลับ 20 ไร่ ผมทำนาผสมผสาน กล้วยที่มีอยู่ขายได้เท่าไหร่ พริกนี่ผมเก็บ 2ครั้งได้แล้ว2-3ร้อย อีกหน่อยตะไคร้ผมก็ขายได้ หม่อนผมก็มีก็ขายได้อีก ทำไมต้องเสียเวลากับการทำงานโรงงานตั้งกี่ชั่วโมงต่อวัน”

คุณไพโรจน์บอกว่าการทำนานั้นจะหนักจริงๆอยู่ที่ช่วงแค่5-6วันแรก นอกจากนั้นก็เดินแค่ดูเช้าเย็นเท่านั้นเอง ส่วนเวลาที่เหลือก็จะมีเวลาทำอย่างอื่นอีกที่สามารถสร้างรายได้

“ระยะเวลาในการทำนา 4เดือน ผมได้ 8หมื่นอันนี้ผมถือว่าเป็นเงินเก็บ ส่วนพวกเรื่องค่าน้ำค่าไฟก็เอาจากพวกพืชผักต่างๆที่ปลูกเสริมไว้นั่นแหละครับ ตอนทำงานโรงงานผมไม่มีเงินเก็บเลยด้วยซ้ำ”

เหตุใดชาวนาควร ลด ละ เลิก สารเคมี...
การปลูกการดูแลข้าวนั้น คุณโรจน์บอกว่า คนสมันก่อนมักจะใช้การปลูกด้วยสารเคมีเป็นหลัก ซึ่งจะมีตารางการทำนาอย่างเป็นขั้นเป็นตอนเลยทีเดียว อย่างเช่นพอหว่านข้าวเสร็จอีก 2 วันก็ฉีดยาคุมดิน แล้วปล่อยทิ้งไว้ให้แห้ง 14-15 วัน ก็ฉีดยาฆ่าย่าวัชพืชอีกเที่ยว ผ่าน 3 ก็วันปล่อยน้ำเข้านาให้ท่วมยอดหญ้าตาย พอ20-25วัน ชาวนากเริ่มใส่ปุ๋ยเคมี ในอัตรา ไร่ละ25กิโลกรัม

เมื่อเห็นว่าเป็นอย่างนั้น คุณโรจน์ก็เลยหาวิธีในการทำนาข้าวให้ลดต้นทุนให้ได้มากที่สุด ด้วยการลดการใช้สารเคมี พวกปุ๋ยเคมี

“ตอนที่ผมเกี่ยวข้าว ผมจะไม่เผาฟางแล้ว ผมเลือกที่จะหมักฟางไว้ ตีๆแล้วหมักฟางไว้ หมักแบบธรรมชาติ ตีเสร็จก็เอารถเล็กมาย่ำให้เต็ม แล้วก็ย่ำซ้ำอีก จนเกิดเลน เกิดการเน่า ถึงค่อยทำนา ผมทำแบบนี้มา2ปีแล้วครับ ก็ช่วยลดต้นทุนไปได้ระดับหนึ่ง นี่คือข้อแตกต่างของการทำนาสมัยใหม่กับแบบเก่า”

ตอนที่เริ่มทำนาแรกๆนั้น คุณโรจน์ยังมองไม่เห็นกำไรจากการทำนาสักเท่าไหร่ เพราะตอนนั้นคุณโรจน์พึ่งสารเคมีซึ่งทำให้ปริมาณข้าวได้ดีกว่าเยอะ แต่สารเคมีทำให้ร่างกายเสื่อมโทรม ปีหลังๆคุณโรจน์จึงพยายามที่จะเรียนรู้ให้มากขึ้น การใช้สารเคมีในการทำนาก็ลดลง

“ช่วยลดต้นทุนได้เยอะเลยจากที่เราต้องซื้อพวกสารเคมีก็ไม่ได้ซื้อแล้ว ยาฆ่าเมลงนี่ไม่ฉีดเลยครับ ปล่อยตามมชาติ พวกแมลงก็มีไม่มาก แต่ถ้าหนักหน่อยผมก็จะมีใช้ เชื้อราบิวเวอเรีย กับไตรโคเดอร์ม่า พวกนี้เป็นสารชีวภาพไม่เป็นอันตรายต่อข้าวและสุขภาพ แต่กำจัดแมลงได้ชะงัดครับ คือต้องศึกษาด้วย ผมโชคดีได้นักวิชาการเกษตรจากเกษตรอำเภอแนะนำมา ก็ได้ความรู้มาปรับเปลี่ยน วิธีการทำนาอย่างปลอดภัย ตอนนี้จากชาวนาเคมี ก็ปรับเปลี่ยนมาเป็นทำนาแบบปลอดภัย วันข้างหน้าผมคิดว่าต่อไปก็จะเป็นเกษตรอินทรีย์เต็มตัวครับ”

การปลูกข้าวปลอดสารพิษ...
การปลูกข้าวปลอดสารพิษนั้นคุณไพโรจน์บอกว่าต้องให้ความสำคัญตั้งแต่การเลือกพันธ์ข้าวให้เหมาะกับพื้นที่ โดยส่วนใหญ่แล้วก็ๆไม่ได้ยุ่งยาก พันธุ์ข้าวและเมล็ดพันธุ์ก็ใช้พันธุ์ข้าวตามความต้องการของตลาด

“เรื่องการเตรียมดินและวิธีปลูก ผมจะใช้วิธีปักดำเพื่อสะดวกในการกำจัดวัชพืช มันจะกำจัดง่าย การเตรียมดินก็ใช้รถแทรกเตอร์หรือรถไถนาแบบเดินตามครับ” คุณไพโรจน์บอกว่าจะไถดะเตรียมดินช่วงเดือนเมษายน - พฤษภาคม จากนั้นก็ตกกล้าในเดือนมิถุนายน - กรกฎาคม แล้วไถแปรคราดน้ำขัง แล้วถอนกล้าข้าวมาปักดำในเดือนกรกฎาคม – เดือนสิงหาคม

การจัดการความอุดมสมบูรณ์ของดิน ในเบื้องต้นคุณไพโรจน์มีการไถกลบตอซังข้าวในนา นำฟางข้าวมาทำเป็นปุ๋ยหมักผสมกับปุ๋ยคอกแล้ว นำกลับไปใส่ในนา ซึ่งในนาปักดำควรปลูกพืชปุ๋ยสดร่วมด้วย โดยหว่านเมล็ดพืชปุ๋ยสดประมาณ 2 เดือนก่อนปักดำเพื่อ ให้พืชปุ๋ยสดเจริญเติบโตและสะสมน้ำหนักแห้ง ในปริมาณที่มากพอ ซึ่งชนิดพืชปุ๋ยสดที่มีศักยภาพสำหรับปลูกเป็นปุ๋ยพืชสดก่อนนามีหลายชนิด เช่นถั่วเขียว ถั่วพุ่ม ถั่วพร้า โสนอัฟริกัน ถั่วขอ เป็นต้น

การควบคุมน้ำและควบคุมวัชพืช “การทำนาดำช่วยควบคุมวัชพืชได้เป็นอย่างดี รวมทั้ง การดูแลคันนาเพื่อ รักษาระดับน้ำขังในนาให้พอดีกับการเจริญเติบโตของข้าว ก็เป็นการควบคุมวัชพืชอย่างได้ผลครับ” คุณไพโรจน์กล่าวเสริม

การจัดการก่อนและหลังเก็บเกี่ยว คุณไพโรจน์บอกว่าคุณภาพของข้าวได้รับผลกระทบจากขั้นตอนนี้มาก โดยเฉพาะจากการตกของฝนช่วงก่อน – หลังการเก็บเกี่ยว อย่างไรก็ตาม การจัดการแบบดั้งเดิมก็ใช้ได้ผลดี คือ ระบายน้ำออกมาให้แห้งพอดี ในช่วงที่ข้าวสุกก็ใช้คนเก็บเกี่ยวแล้วตากสุ่มซัง 34 วัน หลังจากนั้น นำมารวมกองไว้รอคนนวดหรือใช้เครื่องนวด กองไว้ไ ด้น้านกว่า 30 วัน โดยข้าวยังคงมีคุณภาพดี “การใช้เครื่องนวดข้าวจะต้องระวังกรณีที่เปลี่ยนจากข้าวเหนียวเป็นข้าวเจ้านะครับ เพราะจะเกิดการปนของข้าวที่ติดอยู่ในเครื่องนวด เราต้องเป่าหรือล้างทำความสะอาดเครื่องนวดก่อน” คุณไพโรจน์บอกอีกว่า ข้าวเปลือกที่ได้จะมีความชื้นเฉลี่ย 13 – 15 % ตามมาตรฐาน นำไปเก็บรักษาในยุ้งฉาง

หลักคิดในการใช้ชีวิตที่คุณไพโรจน์ใช้ควบคู่ไปกับการประกอบอาชีพก็คือคุณไพโรจน์นั้นจะยึดหลักพึ่งพาตนเอง “การไปพึ่งคนอื่นมันไม่ยั่งยืน ไปเป็นลูกจ้างเค้าไม่รู้ว่าเมื่อไหร่เขาจะไล่ออก ชีวิตเราแต่ต้องใช้กฎของคนอื่นผมว่าไม่มีความสุข พึ่งพาตนเองให้ได้เป็นสิ่งที่แน่นอนกว่า”

สุดท้ายนี้คุณไพโรจน์มีข้อเสนอแนะสำหรับคนที่สนใจอยากเปลี่ยนอาชีพมาทำนาปลูกข้าวไว้ทานเองหรือเพื่อเป็นธุรกิจ “สำหรับข้อเสนอแนะกับคนที่อยากมาทำนานะครับ ผมว่าสมัยนี้การเป็นชาวนาไม่ใช่เรื่องน่าอาย มันเป็นเรื่องที่น่าภาคภูมิใจต่างหากครับ ดูอย่างคนที่เค้าได้ซื้อข้าวกิน เค้าก็คงอิจฉาเราอยู่ในใจว่าเราทำข้าวกินเอง มีข้าวโดยไม่ต้องซื้อ คนที่อยากมาทำเกษตรที่อาจไม่ใช่แค่เรื่องข้าว สิ่งสำคัญก่อนทำคือ ริเริ่มวางแผน ปลูกอะไรสักอย่างก่อนซักหนึ่งปี ถ้าไปได้ดีแล้วค่อยออกจากงานประจำ เพราะถ้าออกมาเลยโดยไม่มีอะไรรองรับมันเสี่ยงเกินไป อยากให้กลับมาทำเกษตร มาช่วยพ่อแม่ อยู่ใกล้กับพ่อแม่ดีกว่าครับ”

นายไพโรจน์ ตะเพียนทอง
เลขที่ 41 หมู่ที่ 16
ตำบลคลองสี่ อำเภอคลองหลวง
จังหวัดปทุมธานี 12120