"ประมวล ธาตุทอง : สืบทอดอาชีพปลูกชมพู่เพชรสายรุ้ง"

อีกเรื่องที่หายากขึ้นทุกวันคือ แรงงาน แรงงานที่จะทำด้านนี้เริ่มน้อยลง เพราะว่าคนรุ่นใหม่น้อยแล้วที่จะมาทำ จะมาทำมาเก็บชมพู่ เขาไปทำอาชีพอื่นกันหมด ส่วนคนแก่ก็ไม่ไหวแล้ว แรงงานจึงหายาก เพราะว่ามันเป็นอาชีพเฉพาะ ส่วนแรงงานต่างด้าวก็ทำไม่ได้ เขาจะไม่เข้าใจ คุณประมวลชอบจ้างคนในพื้นที่ที่คลุกคลีหรือทำชมพู่อยู่แล้วมากกว่า ก็จำเป็นต้องหาวิธีทำงานที่ใช้คนให้น้อยที่สุด

อาณาจักรชมพู่เพชรสายรุ้ง

เป็นเกษตรกรเต็มตัว...
เนื่องจากเห็นจากพ่ออยู่แล้วว่า การปลูกชมพู่เป็นอาชีพที่เลี้ยงตัวเองได้ และส่งเสียให้เขาเรียนจนจบปริญญาตรี เขาจึงตั้งใจว่า เมื่อเรียนจบจากคณะวิศวกรรมศาสตร์และเทคโนโลยีการเกษตร เอกเทคโนโลยีการผลิตพืช มหาวิทยาลัยศิลปากร ก็ไม่ไปทำงานที่ไหน จะมาทำงานกับพ่อเลย

คุณประมวล ธาตุทอง ตั้งใจนำความรู้ที่ได้ร่ำเรียนมา มาช่วยในเรื่องการเก็บเกี่ยวผลผลิตและการดูแลสวนให้ดีขึ้น เพราะมีตัวอย่างของพ่อที่ทำชมพู่มา แล้วมันสามารถเลี้ยงชีพได้ โดยที่ไม่ต้องไปเดือดร้อนหรือไปวุ่นวายกับใครเลย จึงตั้งใจมาสานต่องานพ่อ และพัฒนาให้ดียิ่งขึ้นไป คุณประมวลไม่ได้เรื่องทำให้เป็นสวนเกษตรอินทรีย์ แต่ตั้งใจเลือกสารเคมีที่นำมาใช้ ให้อยู่ในปริมาณที่เหมาะสม ที่ปลอดภัย คำว่า “สารเคมี” มันดูอันตราย แต่จริงๆ มันคือสารปกติ อย่างเช่นธาตุอาหารหลัก อาหารรอง ถ้ารู้จักนำมาใช้อย่างถูกต้องกับพืชของเรา ในปริมาณที่เหมาะสม ก็ทำให้คนกินปลอดภัย ตัวเขาเองก่อนให้คนอื่นกิน เขากินมาก่อนเป็นร้อย ๆ ลูก ถ้าหากมันอันตราย เขาจะได้รับผลเป็นคนแรก เพราะฉะนั้น ถึงที่นี่ไม่ได้เป็นเกษตรอินทรีย์ แต่ที่สวนชมพู่ของเขาเป็นพืชปลอดภัย เขาเลือกใช้สารเคมีที่จะนำมาช่วยในเรื่องดอก เรื่องต้น เรื่องการบำรุง เรื่องของกิ่งพันธุ์ แบบนี้ช่วยให้แตกราก แตกดอก แต่ทุกสารเคมีที่นำมาใช้ต้องปลอดภัยสำหรับผู้บริโภค

ชมพู่พันธุ์ที่บ้านเขาปลูก คือ ชมพู่พันธุ์สายรุ้ง เป็นชมพู่พันธุ์พระราชทานจากรัชกาลที่ 4 ต้นแรกของเพชรบุรีปลูกอยู่ที่วัดศาลาเขื่อน โดยหลวงพ่อพ่วงเอามาปลูก ต่อมามีการขยายพันธุ์มาเรื่อย ๆ ถ้าย้อนกลับไปสมัยก่อน ชมพู่เพชรสายรุ้งจะขายเป็นลูก ลูกละ 50 สตางค์ สองลูกหกสลึง จะขายเป็นลูกแพงมาตั้งแต่ไหนแต่ไรแล้ว พอต่อมามีการขยายพันธุ์เพิ่มขึ้น มันก็จะถูกลง แต่ปัจจุบันนี้ก็แพงขึ้นเพราะว่าปริมาณต้นชมพู่ลดลง คือความต้องการเท่าเดิมและเพิ่มขึ้น แต่ต้นชมพู่ลดลงทำให้ชมพู่ในปัจจุบันนี้มีราคาที่สูงขึ้น

การปลูกและดูแลชมพู่เพชรสายรุ้ง...
การเก็บชมพู่ของเขานั้น ก่อนเก็บต้องงดน้ำ 7 ถึง 10 วัน แล้วต้องเก็บชมพู่ที่แก่ รสชาติก็จะหวาน ถ้าทำแบบนี้ทุกเจ้า ผลผลิตก็จะมีราคาที่สูงได้ อย่าไปห่วงเรื่องน้ำหนักหรือปริมาณ ต้องห่วงเรื่องคุณภาพ คนซื้อจะถูกอกถูกใจหรือติดใจก็เพราะคุณภาพ ชมพู่จะเริ่มมีผลผลิตสามารถเก็บกินได้ตั้งแต่ปลายธันวาคม อันนี้ขึ้นอยู่กับสภาพอากาศในแต่ละปีด้วย ถ้าปกติก็จะเป็นมกราคมช่วงปีใหม่ก็จะได้กินชมพู่กัน ชมพู่จะออกเดือนมกราคม กุมภาพันธุ์ มีนาคม เมษายน พฤษภาคม มิถุนายน นี้เป็นบางปี ถ้ามีก็จะมีต้นเดือน อย่างสามปีก่อนมีถึงกรกฎาคมแต่ช่วงต้นเดือน อีกอันก็ขึ้นอยู่กับความสมบูรณ์ของต้น สภาพอากาศในปีนั้น ๆ แต่โดยเฉลี่ยแล้วประมาณห้าถึงหกเดือนแล้วก็พักต้น ในระยะพักต้นจะมีการตัดแต่งกิ่ง บำรุงต้น เป็นช่วงเข้าฤดูฝนพอดี ฤดูฝนถ้ามีชมพู่จะจืด ไม่ได้คุณภาพ เราก็จะตัดกิ่ง ตัดแต่งใบ พอตัดแต่งใบแล้ว ตั้งแต่เดือนมิถุนายน กรกฎาคม สิงหาคม กันยายน ช่วงนี้จะเป็นช่วงพักต้น บำรุงต้น มีการซ่อมไม้ก็อยู่ในช่วงเดือนเหล่านี้ แต่ในช่วงเดือนพวกนี้จะไม่มีการออกดอกออกลูก จะไปออกลูกเดือนตุลาคม เดือนตุลาคมเริ่มออกดอกให้เห็น ใช้เวลาประมาณ 90- 95 วัน ก็เก็บกินได้ ดอกตูมจนบานใช้เวลาหนึ่งเดือน บานจนห่อได้อีกหนึ่งเดือน ห่อจนถึงเก็บได้อีกหนึ่งเดือน แต่ก็ขึ้นอยู่กับสภาพอากาศ ถ้าอากาศร้อน จะไวจะไม่ถึงสามเดือน จะประมาณ 80 - 85 วัน ถ้าอากาศเย็นจะครบสามเดือน

การปลูกชมพู่ จะเว้นระยะห่างกันตั้ง แต่ 6 เมตร 8 เมตร หรือถึง 10 เมตรจะยิ่งดี เพราะว่าอากาศ แสงแดดจะส่องได้รอบ ส่วนความสูงของต้น ควรสูงจากพื้น 2 เมตร 3 เมตรขึ้นไป จะให้ผลผลิตได้ดี จะออกผลได้ทั่วต้น ตามกิ่งเล็กกิ่งน้อยด้วย เพราะว่าช่วงระยะแบบนี้ เป็นช่วงที่พืชดูดน้ำได้ไว แต่คายน้ำได้ช้า ถ้าแดดส่องถึงโอกาสที่จะมีความหวานและลูกใหญ่ก็จะมากขึ้น โดยมีการดูแลดังนี้

1. มีการใช้สปิงเกอร์ ในการให้น้ำ ช่วยคายความร้อนของชั้นเรือนยอดและช่วยล้าง เกสรดอกชมพู่ในช่วงก่อนการห่อ ผลชมพู่
2. มีการใช้รีโมท ช่วยควบคุมการเปิด ปิด ของปั้มฉีดพ่น เมื่อเวลาให้อาหารต้นชมพู่ ช่วยให้ทำงานได้สะดวก รวดเร็ว และยังสามารถทำงานคนเดียวได้ ประหยัดเวลาและต้นทุน

ชมพู่ตั้งแต่ปลูก ถึงวันเก็บผลกินได้ ใช้เวลา 1 ปี สมมุติปลูกวันนี้ ปีหน้าก็จะได้กิน ปีหน้าได้กินเพราะชมพูนี่ยังไงก็ต้องออกดอก ไม่ว่าจะต้นเล็กหรือต้นใหญ่ยังไงก็ต้องออก มีกรณีเดียวที่ไม่ออกคือคนดูแลดีมากเกินไป ให้ปุ๋ยทุกเดือน มันดีไป เพราะว่าชมพู่ก็เหมือนข้าว ถ้าให้อาหาร ให้ปุ๋ยมากไป มันก็เป็นใบ ไม่เป็นรวง การดูแลก็ไม่ยากมากจนเราไม่สามารถเข้าใจมันได้ มันดูแลเหมือนพันธุ์ไม้ทั่วไป เดี๋ยวนี้ผลไม้ทุกชนิดต้องห่อ ชมพู่ก็ต้องห่อ
ด้านคุณภาพและมาตรฐานนั้น เรามีมาตรฐานของสวนเราอยู่แล้ว หน่วยงานราชการกำหนดไว้ว่าเกษตรกรที่จำหน่ายผลชมพู่เพชรสายรุ้งจะต้องขาย ให้มีความหวานมากกว่า 11 บริทซ์ แต่ถ้าจะออกจากสวนของคุณประมวลจะไม่ต่ำกว่า 13 บริทซ์ โดยคุณประมวลมีเทคนิคพิเศษ คือ การฉีดน้ำตาล หว่านเกลือ และการเปลี่ยนถุง จากถุงมืด มาเป็นถุงใส และด้วยความเป็นมาตรฐานของเขา เขาสามารถกำหนดและตั้งราคาเองได้ โดยเป็นที่ยอมรับของผู้บริโภค โดยดูจากความต้องการที่เพิ่มขึ้นทุกปี

การออกแบบ การจัดทำบรรจุภัณฑ์ และการสร้างคุณค่าของตราสินค้า (แบรนด์) ของคุณประมวลนั้น ปัจจุบันเขาใส่ถุงห่อใบตอง แต่ในอนาคตที่คิดไว้ จะมีการจัดกระเช้า โดยใช้เครื่องจักสานจากใบตาล ซึ่งมีอยู่แล้วในท้องถิ่น ก็จะนำมาจัดในช่วงเทศกาลต่าง ๆ หรือตามที่ลูกค้าต้องการ
การกระจายสินค้าไปสู่ผู้บริโภค ส่วนใหญ่ลูกค้าจะมารับสินค้าด้วยตัวเอง จึงไม่มีปัญหาในเรื่องการจัดการขนส่ง แต่อนาคต คุณประมวลจะทำบรรจุภัณฑ์ เพื่อให้สะดวกต่อการขนส่งทางไปรษณีย์

ส่วนการแข่งขันทางการตลาดและคู่แข่งทางธุรกิจนั้น คุณประมวลบอกว่า ปัจจุบันด้วยความเป็นมาตรฐาน และคุณภาพของสินค้าของที่สวน ยังไม่มีใครมาทำเลียนแบบหรือเป็นคู่แข่งทางการตลาด และเขายังใช้สื่อโซเชียลมีเดีย ในการโฆษณา ให้ความรู้ บอกสาระกิจกรรมต่างๆ ที่ทำในสวน การขายสินค้า รวมถึงการหาความรู้เพิ่มเติม เพื่อจะนำมาใช้ในการพัฒนากิจกรรมของสวน ลูกค้าถ้าเป็นรุ่นพ่อจะเป็นการบอกปากต่อปาก พอถึงรุ่นคุณประมวลก็มีเปิด Pageสวนชมพู่ไพฑูลย์ มี Facebook ไว้คอยกระจายข่าว และที่สำคัญจะมีพวกรายการต่างๆ มาถ่ายทำมาเป็นสื่อโฆษณาให้โดยอัตโนมัติเลย พวกเขาจะรู้จักสวนจากงานเพชรบุรีดีจังของจังหวัดเพชรบุรี มีคนในท้องถิ่น ผู้นำในท้องถิ่น คณะกรรมการในการจัดกิจกรรมเขาพาคนมาชมสวน ในตอนนั้นพาคนมาชมสวน 2 วัน ประมาณ 500 กว่าคน ก็ไม่รู้ว่ามีใครมาบ้างมีคนไทยและทั้งคนต่างชาติ มาถ่ายรูป มาคุย หลังจากนั้นไปประมาณสองเดือนกว่าๆ ก็มีคนมาที่สวน ก็เลยถามว่ามาได้อย่างไร รู้จักได้อย่างไร เขาบอกว่าดูจากอินเตอร์เน็ต เราก็ไปเปิดหาว่าใครเอาไปลง ก็เลยรู้ว่าหนังสือพิมพ์ผู้จัดการออนไลน์เขาเอาไปลง แล้วพอย้อนกลับไปก็ไปอ่านในคำพูดที่เขาเขียนก็เลยรู้ว่า เขามาสัมภาษณ์วันนั้น เป็นหนึ่งในหนึ่งคณะที่มา ทำให้คนเริ่มรู้จัก แล้วก็มีหนังสือพิมพ์คมชัดลึก รายการต่างๆ ติดต่อมา ทำให้ที่สวนและชมพู่เพชรสายรุ้งเริ่มเป็นที่รู้จักมากขึ้น คนก็จะติดต่อมามากขึ้น ทำให้การขายไม่เป็นปัญหาเลย มีรายการที่ถือว่าได้เกียรติมากที่สุด ก็คือรายการของในหลวงมาถ่ายทำ โดยทางนักเรียนของโรงเรียนไกลกังวลมาศึกษาดูงานที่นี่ และมีมหาวิทยาลัยต่างๆ มา ก็ถือว่าที่สวนได้รับเกียรติเป็นอย่างมาก

อนาคตคุณประมวลอยากเปิดเป็นศูนย์เรียนรู้ อนุรักษ์ชมพู่พันธุ์เพชรสายรุ้ง ซึ่งเป็นพันธุ์ไม้พระราชทานจากรัชกาลที่ 4 แบบครบวงจร เพื่อไม่ให้ศูนย์หายไปจากจังหวัดเพชรบุรี ให้คนรุ่นหลังได้เข้ามาเรียนรู้ประวัติความเป็นมา ความสำคัญ การปลูก การดูแล ตลอดจนการขยายพันธุ์เพื่อการอนุรักษ์ให้คงพันธุ์เดิม ส่งเสริมให้คนในท้องถิ่นได้เห็นความสำคัญ และให้คนทั่วไปได้มีส่วนร่วมในการศึกษาและการอนุรักษ์

สำหรับรายได้ของเขา รายได้เฉลี่ยต่อเดือนไม่ต่ำกว่า 20,000 บาท เฉพาะจำหน่ายผลอย่างเดียว สำหรับกิ่งพันธุ์อย่างเดียว ขายได้ปีละ 700,000 – 800,000 บาท

เกียรติประวัติ:มาตรฐาน GAP พืชปลอดภัย ของกรมวิชาการเกษตร

นายประมวล ธาตุทอง ที่อยู่ 74 ม.5
ถ.บ้านหมอชอน ต.ท่าแร้ง
อ.บ้านแหลม จ.เพชรบุรี 76110